Czym jest zasiłek macierzyński? Kto go wypłaca? Ile wynosi? I najważniejsze pytanie, co zmienia się od 2022 roku?
Ile wynosi urlop macierzyński?
Urlop macierzyński, to uprawnienie, które przysługuje kobiecie – pracownikowi w związku z ciążą. Oczywiście podstawą jego udzielenia jest zaświadczenie lekarskie, a nie samo oświadczenie pracownicy. Urlop co prawda należy się z mocy prawa, ale nic nie szkodzi złożyć o niego wniosek, który musi zostać uwzględniony. Pracodawca nie ma w tym wypadku żadnej dyskrecjonalności. Z urlopu macierzyńskiego może skorzystać pracownica zatrudniona na umowę o pracę, ale także zleceniobiorca, jeżeli jest objęta dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym.
Wysokość urlopu macierzyńskiego zależy od liczby urodzonych dzieci w trakcie jednego porodu. Warto zwrócić uwagę, że można z niego skorzystać na 6 tygodni przed planowanym rozwiązaniem. W myśl art. 180 Kodeksu pracy pracownicy przysługuje:
Pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze:
- 20 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie;
- 31 tygodni – w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie;
- 33 tygodni – w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie;
- 35 tygodni – w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie;
- 37 tygodni – w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.
Kobieta ma prawo po wykorzystaniu 14 tygodni urlopu wrócić do pracy, w przypadku, kiedy pozostałą część urlopu macierzyńskiego wykorzysta pracownik – ojciec wychowujący dziecko albo przez okres odpowiadający okresowi, który pozostał do końca urlopu macierzyńskiego, osobistą opiekę nad dzieckiem będzie sprawował ubezpieczony – ojciec dziecka, który w celu sprawowania tej opieki przerwał działalność zarobkową – art. 181 Kp.
Urlop macierzyński może zostać przedłużony na wniosek pracownicy/pracownika w urlop rodzicielski.
Ile wynosi zasiłek macierzyński?
Wysokość zasiłku macierzyńskiego nie jest stała. Wynosi ona podstawę wynagrodzenia za ostatnie 12 miesięcy liczone od miesiąca poprzedzającego poród pomniejszone o kwotę składek na ubezpieczenia społeczne finansowane przez pracownika, to 13,71%.
Warto przypomnieć, że zasiłki pobierane przez pracownika nie wliczają się do podstawy wynagrodzenia, jeżeli były pobierana w 10 lub kolejnych dwóch miesiącach przed porodem.
Kto wypłaca zasiłek macierzyński?
Pytanie wcale nie jest oczywiste. W zakładach pracy do 20 pracowników ciężar wypłaty pracownikowi zasiłku macierzyńskiego spoczywa na Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, w większych zakładach pracy ciężar spoczywa na pracodawcy. Jeżeli zasiłek wypłaca ZUS dniem wypłaty jest dzień złożenia wniosku i kolejne per analogiam, natomiast w przypadku pracodawcy, dniem wypłaty jest dzień określony w umowie o pracę na dzień wypłaty.
Zasiłek macierzyński bez podatku od 1 lipca 2022 roku
W związku z licznymi reformami, od 1 lipca 2022 roku zasiłek macierzyński przestaje być objęty podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT) do wysokości dochodów w skali roku w wysokości 85 528 zł z uwzględnieniem kwoty wolnej od podatku, czyli 30 000 zł. To oznacza, że osoba spełniająca pozostałe wymagania zapłaci podatek od zasiłku macierzyńskiego dopiero po przekroczeniu dochodów w skali roku w kwocie 115 528 zł.
Przepisy mają moc wsteczną, czyli od 1 stycznia 2022 roku. Jednakże nie dotyczą one wszystkich z urzędu.
Ze zwolnienia mogą skorzystać jedynie te osoby, które mają jednocześnie prawo do skorzystania z ulgi:
- dla młodych, która przysługuje osobom młodym, które nie ukończyły 26 roku życia;
- dla rodzin 4+, która przysługuje osobom, które wychowują, co najmniej czwórkę dzieci poniżej osiemnastego roku życia;
- dla pracujących seniorów, która przysługuje osobie, która pracuje po osiągnięciu wieku emerytalnego (odpowiednio 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat dla mężczyzn), zasiłek macierzyński może przysługiwać pracującemu seniorowi, m.in., jeśli przyjmie dziecko albo dzieci na wychowanie);
- na powrót, która przysługuje osobom powracającym z emigracji.
Skorzystać z ulgi można jedynie na wniosek, są dwa rodzaje:
- wniosek w sprawie zastosowania przez płatnika zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych przy naliczaniu zaliczki na podatek od przychodów osiąganych z tytułu zasiłku macierzyńskiego przez podatnika uprawnionego do korzystania z tzw. ulgi dla młodych;
- oświadczenie w sprawie zastosowania zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych przy naliczaniu zaliczki na podatek od dochodów osiąganych z tytułu zasiłku macierzyńskiego – w przypadku pozostałych ulg.
