Co zmienia interpretacja ogólna Ministra Finansów w sprawie faktoringu? Czy łatwiej będzie się rozliczyć? Czy zmiany są korzystne dla przedsiębiorców?
Faktoring – na czym polega?
Umowa faktoringu jest umową nienazwaną, regulują ją ogólne przepisy Kodeksu cywilnego. Polega ona na tym, że przedsiębiorca (faktorant), który świadczył usługę/sprzedaż osobie trzeciej i wystawił fakturę z odroczonym terminem płatności może przekazać tę wierzytelność (zbyć) na rzecz faktora (np. firmy factoringowej, banku). Teraz to faktor będzie dochodził należności z faktury, natomiast faktorant otrzyma albo pełną kwotę należności, albo pomniejszoną o prowizję faktora.
Niby prosty mechanizm, ale przedsiębiorcy wiedzą, że diabeł (albo fiskus) tkwi w szczegółach.
Faktoring a podatek dochodowy
Jak już przedstawiono, umowa faktoringu nie należy do skomplikowanych. Jednak wiele kwestii podatkowych było niejasnych do czasu wydania przez Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej interpretacji ogólnej w sprawie zasad ustalania wysokości kosztów uzyskania przychodu przy zbyciu wierzytelności własnych w ramach umowy faktoringu (sygn. DD5.8201.11.2020), na podstawie art. 14a § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej.
Interpretacja odnosiła się do art. 15 ust. 1 w związku z art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy z 15.02. 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (ustawy CIT) oraz art. 22 ust. 1 w związku z art. 23 ust. 1 pkt 34 ustawy z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawy PIT). Chodzi o sytuację, gdy podatnik (faktorant) dokonuje cesji, czyli sprzedaży na inny podmiot (na faktora) tzw. „wierzytelności własnej”, w związku z którą podatnik wykazał z tego tytułu przychód należny na podstawie art. 12 ust. 3 ustawy o CIT. Wierzytelność własna to w ramach niniejszej interpretacji wierzytelność dokonywana jako wykładnia przepisów (art. 15 ust. 1 w zw. z art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy o CIT) związanych z sytuacją, w której podatnik (faktorant) dokonuje cesji (sprzedaży) na inny podmiot (na faktora) tzw. „wierzytelności własnej”. Jest to wierzytelność wynikająca ze sprzedaży towarów lub usług dokonanej wcześniej przez podatnika na rzecz podmiotu trzeciego, czyli dłużnika, w związku z którą to sprzedażą podatnik wykazał z tego tytułu przychód należny. Przede wszystkim pytanie brzmi: czy w przypadku wierzytelności, której wartość w kwocie „netto” (bez podatku VAT) na podstawie art. 12 ust. 3 w zw. z art. 12 ust. 4 pkt 9 ustawy o CIT, została przez podatnika podatku CIT zaliczona do jego przychodów należnych, późniejsze jej odpłatne zbycie, czyli cesja powoduje konieczność po raz drugi wykazania przez tego podatnika przychodu oraz kosztów uzyskania tego przychodu?
W interpretacji ogólnej z dnia 15 lutego 2021 roku stwierdzono, że odpłatna cesja dokonana przez podatnika podatku dochodowego wierzytelności, wynikającej z dokonanej wcześniej przez takiego podatnika na rzecz podmiotu trzeciego (dłużnika) sprzedaży towarów lub usług jest odrębną operacją gospodarczą i wywołuje po stronie zbywcy wierzytelności skutki w podatku dochodowym w postaci wystąpienia przychodu oraz kosztów uzyskania przychodu. Jest to zgodne z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego, bowiem wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią.
Ponieważ kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, to faktoring również można do nich zaliczyć. Ważnym jest, aby wierzytelności lub jej części, które uprzednio zostały zarachowane jako przychód należny – do wysokości uprzednio zarachowanej jako przychód należny. Nie można więc, jako stratę wykazać w kosztach uzyskania przychodów ujemnej różnicy między wartością „brutto” wierzytelności a kwotą przychodu z tytułu zbycia (cesji) tej wierzytelności.
Strata z cesji wierzytelności nie powstaje także, kiedy to podatnik (faktorant) w ramach dwóch odrębnych umów faktoringu ceduje na rzecz faktorów wierzytelność z tytułu sprzedaży towarów lub usług w taki sposób, że na rzecz faktora X przenosi część odpowiadającą wartości nominalnej netto za 100% tej wartości, na rzecz faktora Y część odpowiadającą kwocie VAT za 100% jej wartości. Innymi słowy, gdy na rzecz dwóch faktorów przenosi 100% wartości nominalnej brutto zbywanej (cedowanej) wierzytelności.
Oczywiście, faktorant kosztów uzyskania przychodów może zaliczyć zapłacone na rzecz faktora wynagrodzenie za wykonywane przez niego usługi, niezależnie od tego, czy wynagrodzenie było potrącone od cedowanej wierzytelności.
